13 Ekim

54 – Milattan sonra 54 – 68 yılları arasında İmparatorluğu yönetecek olan Neron, Roma tahtına oturarak imparator ilan edildi.

1492 – Kristof Kolomb, Bahamalar’da Yerlilerce Guanahani olarak adlandırılan, San Salvador ismini verdiği adaya ayak bastı.

1773 – Fransız astronom Charles Messier, Girdap gökadası’nı keşfetti.

1792 – Amerika Birleşik Devletleri’nde Beyaz Saray olarak bilinen binanın temeli atıldı.

1827 – 658 yılından beri Müslüman egemenliğinde olan Erivan, Ruslar tarafından ele geçirildi.

1843 – Bilinen en eski Yahudi yardımlaşma örgütü B’nai B’rith (İttifak Evlatları) New York’ta kuruldu.

1845 – Teksas’ta yapılan referandumda ABD’ye katılma kararı alındı.

1884 – Greenwich Gözlemevi’nden geçen meridyen, 0 derece ve uluslararası zaman kuşakları için başlangıç noktası olarak kabul edildi.

1886 – Amerikalı eczacı Pemberton, Coca Cola’nın formülünü buldu.

1900 – Avusturyalı nörolog Sigmund Freud, ünlü kitabı Düşlerin Yorumu’nu (Die Traumdeutung) yayınladı. Aslında 1899 yılında yayımlanan kitap yayınevi tarafından 1900 tarihiyle basılmıştır.

1911 – İtalyanlar, Derne’yi işgal etti.

1914 – Garrett Morgan, gaz maskesini icat etti ve patentini aldı.

1918 – Talat Paşa liderliğindeki İttihat ve Terakki Hükümeti istifa etti.

1921 – TBMM Hükümeti ile Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan arasında Kars Antlaşması imzalandı ve Doğu Cephesi’nde Kurtuluş Savaşı sona erdi.

1923 – TBMM’de, Ankara’nın Hükûmet merkezi ve başkent olması kararlaştırıldı.

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra 13 Ekim 1923 tarihinde İsmet Paşa (İnönü) ve dört arkadaşı bir kanun teklifi hazırlayarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sundu. “Türkiye Devleti’nin başkenti Ankara’dır.” şeklindeki bir maddelik kanun teklifi kabul edildi (13 Ekim 1923). Kanunun yürürlüğe girmesiyle Ankara yeni Türk devletinin başkenti oldu.

Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’nın başkent olmasıyla ilgili TBMMde alınan karara dair, Nutuk’ta şöyle ifade etmiştir:

“Kanun teklifi, 13 Ekim 1923 tarihinde uzun görüşme ve tartışmalardan sonra çok büyük bir çoğunlukla kabul edildi. Kabul edilen kanun maddesi şudur: Türkiye Devleti’nin başkenti Ankara şehridir.”

1935 – Türkiye’de faaliyet gösteren Mason Localarının Atatürk tarafından kapatılması.

1943 – II. Dünya Savaşı: İtalya’da Mussolini’yi devirip başa geçen yeni Hükümet taraf değiştirdi ve Müttefik Devletler’le ittifak oluşturarak Almanya’ya savaş ilân etti.

1944 – Letonya’nın günümüzdeki başkenti Riga Sovyetler Birliği kontrolüne geçti.

1946 – Fransa’da 4. Cumhuriyet’in Anayasası kabul edildi.

1951 – Cumhuriyet Gazetesi’nin düzenlediği güzellik yarışmasında, Günseli Başar Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.

1955 – Suna Kan, “Viotti Keman Yarışması”nda birinci oldu. Yarışma, ünlü İtalyan kemancı Giovanni Battista Viotti adına düzenlenmişti.

1956 – Türk şair, yazar ve çevirmen, Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin önde gelen şairlerinden Cahit Sıtkı Tarancı, Viyana’da tedavi gördüğü hastanede 13 Ekim 1956’da 46 yaşındayken yaşamını yitirdi. (d. 4 Ekim 1910)

1968 – Avustralya’ya ilk Türk işçi kafilesi hareket etti.

1970 – Fiji Birleşmiş Milletler’e üye oldu.

1971 – Türk din âlimi ve Türkiye’nin 5. Diyanet İşleri Başkanı Ömer Nasuhi Bilmen, 89 yaşında Ankara’da hayatını kaybetti. (d. 1882)

1972 – Bir Uruguay askeri uçağı And dağlarında (Arjantin ve Şili sınırında) düştü. Sağ kalan 16 kişiye 23 Aralık’ta ulaşılarak kurtarıldı. Bkn: Uruguay Hava Kuvvetleri Uçuş 571

1972 – Sovyetler Birliği Hava yollarına ait Aeroflot tipi bir yolcu uçağı Moskova yakınlarında düştü; 176 kişi öldü.

1976 – Bolivya havayollarına ait bir kargo uçağı Santa Cruz’da (Bolivya) düştü; 97’si yerde ve çoğunluğu çocuk olmak üzere 100 kişi öldü.

1977 – Dört Filistinli, bir yolcu uçağını Somali’ye kaçırdı ve Kızıl Ordu Fraksiyonu mensubu 11 tutuklunun salıverilmesini istedi.

1983 – 12 Eylül 1980’den sonra oluşturulan Danışma Meclisi’nin görevi sona erdi.

1986 – Büyük Vatan Partisi kendini fesh etti.

1990 – 1975’ten beri devam etmekte olan Lübnan İç Savaşı sona erdi.

1991 – Eski Millî İstihbarat Teşkilatı müsteşarı emekli orgeneral Adnan Ersöz öldürüldü. Ersöz’ü Dev-Sol örgütü militanlarının öldürdüğü açıklandı.

1991 – Bulgaristan’da reel sosyalizm sonrası ilk parlamento seçimleri yapıldı.

1994 – Mali polis, Halil Bezmen’e ait trilyonlarca lira değerindeki antika, tarihi eser ve tabloyu, Amerika Birleşik Devletleri’ne kaçırılmak üzereyken ele geçirdi.

1995 – İngiliz fizikçi Joseph Rotblat ve içinde bulunduğu antinükleer grup, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.

1995 – Prag’daki Dünya Güreş Şampiyonası’nda, 82 kiloda Hamza Yerlikaya Dünya şampiyonu oldu.

1996 – Radikal gazetesi yayın hayatına başladı.

1997 – Altın Koza Film Festivali sonuçlandı. Zeki Demirkubuz’un yönettiği Masumiyet filmi birinciliği aldı.

2002 – Sırbistan’da, Slobodan Milošević’in devrilmesinden sonra düzenlenen ilk Devlet Başkanlığı seçimi katılımın düşük olması nedeniyle geçersiz sayıldı.

2002 – Yeniçağ gazetesi yayın hayatına başladı.

2006 – Birleşmiş Milletler genel kurulu, Güney Kore Dış İşleri Bakanı Ban Ki-moon’u yeni BM Genel Sekreteri olarak resmen atadı. Moon görevi Kofi Annan’dan 1 Ocak 2007’de devraldı.

2006 – Nobel Barış Ödülü, Bangladeş’li Muhammed Yunus ve Grameen Bank arasında paylaştırıldı.

2009 – BM Genel Kurulu, afet risklerini azaltmak için nasıl hazırlanılması gerektiği konusunda toplumlarda farkındalık yaratmak amacıyla “Uluslararası Afet Risklerinin Azaltılması Günü”tarihini 13 Ekim gününü resmi tarih olarak belirlemeye karar verdi.

2010 – Şili’deki maden kazasında yer altında mahsur kalan 33 madenci 69 gün sonra sağ olarak kurtarıldı.

2006 – Anayasa değişikliğiyle milletvekili seçilme yaşı 25’e indirildi.

2006 – Birleşmiş Milletler genel kurulu, Güney Kore Dış İşleri Bakanı Ban Ki-moon’u yeni BM Genel Sekreteri olarak resmen atadı.

2015 – Filistin devletinin bayrağı, Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi’nde de göndere çekildi.

2021 – KKTC’de hükümet istifa etti. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Ersan Saner, koalisyon hükümetinin istifasını açıkladı ve hükümet adına istifayı Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’a sunduğunu bildirdi.

2021 – Dolar rekor tazelemeye devam ediyor. Dolar kuru, gün içerisinde 9,10 TL’yi geçerek tarihin en yüksek seviyesini gördü. Euro 10,54’den, sterlin ise 12,42’den ve Gram Altın ise 524 TL’den işlem görüyor.

2021 – Dünyanın en uzun boylu kadını Rümeysa Gelgi, Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Weaver sendromu nedeniyle boyu hızla uzayan, 2014 yılında ‘Dünyanın en uzun geç kadını’ unvanıyla Guinness Rekorlar Kitabı’na giren 24 yaşındaki Rümeysa Gelgi, yeniden ölçüm yapan Guinness Dünya Rekorları yetkilileri tarafından 215,16 santimetre boyuyla tekrar rekorlar arasında yer aldı.

2021 – Aktör William Shatner ve Blue Origin’s New Shepard’daki üç mürettebatı, 11 dakikalık bir uzay yolculuğunun ardından dünyaya döndü. 90 yaşındaki Shatner, uzaya giden en yaşlı insan olarak tarihe geçti.

2022 – AKP ve MHP’nin “dezenformasyonla mücadele” gerekçesiyle hazırladığı, muhalefetin ve basın meslek örgütlerinin “sansür yasası” olarak nitelendirdiği Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin yasa teklifinde “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu”nu düzenleyen ve 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasını öngören 29’uncu madde, değişiklik yapılmaksızın AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi. İlerleyen saatlerde kanun teklifinin tamamı Meclis’ten geçerek yasalaştı.

2022 – Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Ukrayna’ya açtığı savaş nedeniyle Rusya’yı “terör rejimi” ilan etti. Fransa’nın Strazburg şehrinde düzenlenen oylamaya, 324 üyeli AKPM’den 100 üye katıldı. Bunlardan 99’u Rusya’nın “terörist rejim” olarak tanınması yönünde oy kullanırken, bir üye çekimser kaldı.