Nöbetçi Eczaneler
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sivrisinek kaynaklı Chikungunya virüsüne karşı küresel çapta uyarıda bulundu. Uzmanlar, virüsün hızla yayılma potansiyeli taşıdığına ve iklim değişikliğiyle birlikte yeni bölgelere sıçradığına dikkat çekiyor.
Zika, Deng Humması ve Batı Nil Virüsü gibi daha önce sadece tropik bölgelerde görülen enfeksiyonlar artık Avrupa ve Amerika’da da yaygın hale geldi. Şimdi ise benzer bir senaryo Chikungunya için yaşanıyor. DSÖ, “Chikungunya da sessizce ama hızla kapımızı çalıyor,” diyerek önemli bir sağlık tehdidine işaret etti.
CHİKUNGUNYA NEDİR?
Chikungunya, Aedes aegypti ve Aedes albopictus türü sivrisinekler tarafından taşınan bir RNA virüsüdür. İlk olarak 1952 yılında Tanzanya’da tanımlanan bu virüs, 2000’li yıllardan itibaren Afrika’dan çıkıp Asya, Avrupa ve Amerika’ya yayılmıştır.
Virüsün adı, neden olduğu şiddetli eklem ağrıları ve vücut tutulmaları nedeniyle “bükülmüş duruş” anlamına gelir.
NASIL BULAŞIR?
Chikungunya doğrudan insandan insana bulaşmaz. Ancak enfekte bir kişiyi ısıran Aedes sivrisineği virüsü alır ve başka bir kişiyi ısırarak bulaştırır. Özellikle sabah erken saatler ve akşamüstü bu sivrisineklerin en aktif olduğu zamanlardır.
Aedes türleri evlerin içine kadar girebilir, küçük su birikintilerine – saksı altlıkları, su kapları gibi – yumurtlayarak çoğalırlar. Şehir hayatına uyum sağladıkları için özellikle kentleşmiş bölgelerde daha hızlı yayılabilirler.
BELİRTİLERİ NELER?
Virüs bulaştıktan 3-7 gün sonra şu belirtiler görülebilir:
Ani başlayan yüksek ateş
Şiddetli eklem ağrıları (el, bilek, diz vb.)
Kas ağrısı, baş ağrısı, halsizlik
Deri döküntüleri
Gözde kızarıklık
Çoğu hasta 1-2 hafta içinde iyileşse de, eklem ağrıları aylarca sürebilir. Bazı durumlarda bu ağrılar romatizmal hastalıkları taklit edecek kadar şiddetli olabilir.
DSÖ NEDEN UYARIYOR?
- İklim Krizi
Küresel ısınma, sivrisineklerin yaşam alanlarını genişletiyor. Aedes sivrisinekleri artık Avrupa’nın güneyi ve ortasında da görülmeye başladı.
- Kentleşme ve Uluslararası Seyahatler
Plansız kentleşme ve kontrolsüz su birikintileri sivrisinek üremesini kolaylaştırıyor. Uluslararası seyahatlerle de virüs kıtalar arasında taşınabiliyor.
- Bağışıklık Eksikliği
Chikungunya’ya karşı toplumsal bağışıklık çok düşük. Bu da virüs yeni bir bölgeye ulaştığında toplumun büyük kısmını savunmasız bırakıyor.
NASIL KORUNABİLİRİZ?
Sivrisinek ısırıklarından korunmak için böcek kovucu spreyler kullanılmalı
Uzun kollu giysiler tercih edilmeli
Ev içinde sivrisineklerin girebileceği alanlara sineklik takılmalı
Saksı altlıkları, su kapları gibi yerlerde su birikmemesine dikkat edilmeli
Uzman Uyarıyor: DSÖ’nün uyarısı, yeni bir küresel sağlık krizine dönüşmeden önlem alınması gerektiğini hatırlatıyor. Chikungunya sessiz ilerliyor, ama artık kapımızda olabilir.