Trump ve Fed Bağımsızlığı
Donald Trump’ın ABD başkanlığına yeniden seçilmesinin ardından, döneminde gerginlik yaşadığı ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell ile ilişkileri tartışılmaya başladı.
Powell’ın Direniş Mesajı
Powell, seçim sonrası düzenlediği basın toplantısında, Trump’ın isteklerine direneceği yönünde bir mesaj vererek bir demokrasi dersi verdi. Powell, Trump’ın görevden alması talebine karşın, görevinde kalacağını ve ABD başkanının merkez bankası başkanını görevden alma yetkisine sahip olmadığını belirtti.
Türkiye’deki Durum
Aksine Türkiye’de, “tek adam rejimi” altında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, olumsuz ekonomik gelişmelerin faturasını Merkez Bankası’na yükleme yetkisine sahip.
Enflasyon ve Yoksulluk
Son yılların yüksek enflasyonu ve artan yoksulluğunun en temel nedenlerinden biri, Merkez Bankası bağımsızlığının ortadan kaldırılmasıdır. 2016-2024 yılları arasında, 5 farklı Merkez Bankası başkanı görev yapmıştır. Başkanlar ya yüksek enflasyonun sorumlusu olarak görülmüş ya da enflasyonu kontrol altına almak için uyguladıkları yüksek faiz politikaları nedeniyle devre dışı kalmıştır. Çünkü 2018’deki Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçişle, Cumhurbaşkanı’na Merkez Bankası başkanını değiştirme gücü verilmiştir.
Anti-Demokratik Sistem
Altınbaş Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hayri Kozanoglu, Trump’ın Powell’a daha hızlı faiz indirimi talebinde bulunabileceğini, ancak görevden alma yetkisine sahip olmadığını belirtti. Kozanoglu, Türkiye’de ise Merkez Bankası başkanlarının kolayca görevden alınabildiğini ve ekonomik sorunların sorumluluğunun genellikle onlara yüklendiğini ifade etti. Bu durumun, Türkiye’nin “anti-demokratik Cumhurbaşkanlığı Yönetim Sistemi’nin doğasından kaynaklandığını” vurguladı.
